Wat wordt Holland's Next Embryo Model?

Persberichten

Amsterdam, 21 mei 2024
NEMO Kennislink en het Rathenau Instituut ontwikkelen originele manier om input te vergaren voor wetgeving en beleid rondom embryowet.

NEMO Kennislink Hollands Next Embryo Model - Foto Suzanne Blanchard.jpg

NEMO Kennislink en het Rathenau Instituut ontwikkelen Holland's Next Embryo Model. Beeld Suzanne Blanchard.

Embryo-achtige structuren die in het lab gemaakt worden, gaan steeds meer op echte embryo’s lijken. Het is bijvoorbeeld al mogelijk dat een zwangerschapstest positief test in een petri-schaaltje. Wat vinden Nederlanders ethisch gevoelig bij onderzoek naar embryo-modellen en welke waarden en argumenten spelen daarbij een rol? NEMO Kennislink en het Rathenau Instituut werken samen met steun van ZonMw om op een laagdrempelige manier waarden en ideeën rondom onderzoek naar en met embryo-like structures (ELS) op te halen bij het Nederlandse publiek. Het resultaat is een reizende mini-catwalk waarbij festivalbezoekers als juryleden plaatsnemen, hun mening kunnen geven en onderling kunnen discussiëren over het onderzoek naar embryo-modellen.

Onder leiding van een enthousiaste showhost passeren verschillende embryo-modellen de catwalk. Wat kunnen ze, waarvoor dienen ze, welke ethische dilemma’s spelen een rol en vooral: wat vinden Nederlanders ervan? Juryleden geven via whiteboards hun mening over de performance van de modellen en bespreken hun oordeel met elkaar. Hoe zou het embryo-model van de toekomst er wel of niet uit moeten zien, oftewel: Wat wordt Holland’s Next Embryo Model?

Een voiceover introduceert de verschillende modellen en zet de juryleden op een grappige, prikkelende en laagdrempelige manier aan om na te denken over ethische vragen rond embryo-modellen. De show duurt ongeveer 20 minuten. Na afloop van de show kunnen bezoekers die behoefte hebben aan verdieping tijdens de Meet & Greet in gesprek met een onderzoeker die zelf modellen in het lab maakt.

NEMO Kennislink Hollands Next Embryo Model - Catwalk - Foto Suzanne Blanchard.jpg

Verschillende embryo modellen passeren de catwalk bij Holland's Next Embryo Model. Beeld Suzanne Blanchard.

De modellen

Embryo-model Incompleet

Embryo-model Incompleet uit Leiden is in het laboratorium gemaakt uit een aangepaste menselijke stamcel. Voor dit embryo-model zijn dus geen ei- en zaadcellen gebruikt. Het model wordt Embryo-model Incompleet genoemd, omdat er onderdelen ontbreken waardoor het niet kan uitgroeien tot een mens. Dit model heeft bijvoorbeeld geen placenta, hersenen of zenuwstelsel. Deze modellen zijn geschikt om te gebruiken voor onderzoek naar de menselijke ontwikkeling en het ontstaan van bepaalde ziektes. Zo kunnen deze modellen bijvoorbeeld goed tonen hoe hartcellen ontstaan en hoe bloed- en spiercellen zich ontwikkelen.

Embryo-model Compleet

Embryo-model Compleet uit Rotterdam lijkt al veel meer op een embryo. In tegenstelling tot het embryo-model Incompleet groeien in dit model wél een placenta en zenuwcellen. Dit maakt het model geschikt voor onderzoek naar de innesteling in de baarmoeder en kan er goed worden gekeken naar de vroege ontwikkeling van het menselijk embryo. Zo hopen we beter te begrijpen waarom sommige vrouwen niet zwanger kunnen worden.

Ei- en Zaadcelmodel

Het Eicel-model uit Leiden en een Zaadcel-model uit Amsterdam zijn gemaakt van een huidcel. Deze modellen leren bijvoorbeeld meer over de ontwikkeling van ei - en zaadcellen en over de oorzaken van onvruchtbaarheid.

NEMO Kennislink Hollands Next Embryo Model - Deelnemers - Foto Suzanne Blanchard.jpg

De deelnemers aan Holland’s Next Embryo Model krijgen een stem in het ethisch onderzoek naar embryo-modellen. Beeld Suzanne Blanchard.

Embryowet

Wetenschappers kunnen embryo’s inmiddels zo goed namaken dat het steeds urgenter wordt om het er met elkaar over te hebben. Moeten embryo-modellen dezelfde bescherming krijgen als een echt embryo? Embryo-modellen maken onderzoek mogelijk dat met echte embryo’s niet is toegestaan. Zo hopen onderzoekers erachter te komen hoe bepaalde ernstige ziektes aan hart, spieren of bloed ontstaan in het begin van de menselijke ontwikkeling. En waarom bijvoorbeeld bijna de helft van de ivf-behandelingen mislukt. Op dit moment werkt de politiek aan de herziening van de Embryowet, waarin de embryo-modellen een eigen plek moeten krijgen naast ‘echte’ embryo's (gemaakt uit een ei- en een zaadcel). De deelnemers aan Holland’s Next Embryo Model krijgen een stem in het ethisch onderzoek naar embryo-modellen en geven indirect input aan het ministerie dat werkt aan de Embryowet.

NEMO-Kennislink-Hollands-Next-Embryo-Model-8-Foto-Suzanne-Blanchard.jpg

Deelnemende partijen

Initiatiefnemers zijn het Rathenau Instituut en NEMO Kennislink. Fillip Studios maakte de installatie. Holland's Next Embryo Model is mogelijk gemaakt door ZonMw. Onderzoekers van Erasmus Medisch Centrum, Erfocentrum, Hubrecht Instituut, Leiden Universitair Medisch Centrum, Maastricht University, Netherlands Heart Institute, Radboud Universiteit, Universitair Medisch Centrum Utrecht en Vrije Universiteit Amsterdam zijn ook betrokken.

Over Rathenau Instituut

Het Rathenau Instituut stimuleert al ruim 35 jaar de publieke en politieke oordeelsvorming over de impact van wetenschap, technologie en innovatie op de samenleving. Het instituut doet onderzoek en organiseert maatschappelijke dialogen. In samenwerking met andere partijen organiseerde het Rathenau Instituut de afgelopen jaren maatschappelijke dialogen over ethische kwesties rondom de Embryowet: over het aanpassen van erfelijk DNA, over het laten uitgroeien van menselijke stamcellen tot organen in dieren en over het kunstmatig maken van geslachtscellen (eicellen en zaadcellen) uit lichaamscellen.

Over NEMO Kennislink

NEMO Kennislink is het journalistieke platform van NEMO Science Museum. Al ruim twintig jaar publiceert NEMO Kennislink journalistiek onafhankelijk over wetenschap, techniek en de samenleving. Samen met wetenschappers onderzoekt de redactie grote vragen uit de samenleving. In artikelen, thema’s, podcasts en events belicht NEMO Kennislink onderwerpen die ons leven beïnvloeden.

Over NEMO Science Museum

Bij NEMO dagen we iedereen, van jong tot oud, uit om te ontdekken hoe fascinerend en relevant wetenschap en technologie zijn. We laten zien hoe bijzonder alledaagse fenomenen zijn en brengen abstracte wetenschap op een toegankelijke manier. De activiteiten van NEMO worden mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW en partners die ons inhoudelijk of financieel steunen.

Festivals

Holland's Next Embryo Model is deze zomer te zien op grote publieke evenementen, zoals de Libelle Margriet Zomerweek (23 t/m 29 mei), Zwarte Cross (18 t/m 21 juli) en Innovate Experience (17 en 18 oktober).

Noot voor redactie

Beeldmateriaal mag gebruikt worden in publicaties met vermelding van fotograaf Suzanne Blanchard. Voor meer informatie en interview verzoeken kunt u contact opnemen met Persvoorlichter Chrissy Minnema op 020 - 5313128 en pers@e-nemo.nl of Hoofd Wetenschapscommunicatie Jeroen Wiegertjes op 06 - 53102715.